XU HƯỚNG KHỞI NGHIỆP NHỎ LẺ VÀ LAO ĐỘNG TỰ DO TẠI VIỆT NAM

1. Xu hướng khởi nghiệp nhỏ lẻ và lao động tự do tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, mô hình khởi nghiệp cá thể – với quy mô nhỏ, chi phí thấp và linh hoạt – đang trở thành xu hướng phổ biến tại Việt Nam. Đặc biệt sau đại dịch COVID-19, làn sóng chuyển dịch từ làm thuê sang tự làm chủ (freelance, bán hàng online, kinh doanh tự do) diễn ra mạnh mẽ tại:

• Các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng

• Các thị xã đang đô thị hóa nhanh như Thủ Dầu Một, Buôn Ma Thuột, Biên Hòa

• Vùng ven, nơi chi phí thuê mặt bằng và sinh hoạt còn hợp lý

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất với các cá nhân khởi nghiệp là:

• Không đủ vốn để thuê mặt bằng

• Không thể chi trả chi phí vận hành cố định

• Cần một mô hình vừa di động, vừa tiết kiệm

Đây chính là lúc xe điện hai bánh và ba bánh phát huy vai trò như một “gian hàng lưu động” toàn diện.

2. Xe ba bánh – quầy hàng di động đầy sáng tạo

Với sự sáng tạo của người Việt, nhiều chiếc xe điện ba bánh được biến hóa thành:

• Quán cà phê lưu động (cafe take away)

• Xe bán bún, bánh mì, chè, nước ép, đồ ăn sáng

• Xe bán quần áo cũ, hàng lưu niệm, trái cây, hoa tươi

• Xe sửa chữa đồ điện, dịch vụ cắt tóc dạo, ship hàng nội đô

Những mô hình này có lợi thế vượt trội:

• Không cần thuê mặt bằng, chỉ cần đỗ ở vỉa hè hợp pháp

• Di chuyển tới nơi có đông người: trường học, bệnh viện, công viên, khu công nghiệp

• Vận hành tiết kiệm, chi phí sạc thấp, không cần xăng

• Có thể tùy chỉnh xe theo phong cách cá nhân, tạo bản sắc riêng

Tại Hà Nội và TP.HCM, nhiều người trẻ đã tạo dựng thành công thương hiệu cá nhân từ mô hình “xe điện khởi nghiệp” như quán cafe mini, trà sữa rong, thậm chí bán mỹ phẩm handmade.

3. Phù hợp với thu nhập và tinh thần tự lập của giới trẻ

Với mức thu nhập trung bình từ 7–10 triệu VND/tháng, rất nhiều người trẻ hoặc người thất nghiệp khó có đủ vốn khởi nghiệp theo cách truyền thống. Trong khi đó, chi phí đầu tư ban đầu cho mô hình xe điện chỉ từ:

• 18 – 30 triệu VND cho xe ba bánh gắn thùng

• 3 – 5 triệu VND để lắp thêm mái che, bảng hiệu, pin dự phòng

• Không cần trả tiền thuê cửa hàng, điện nước, bảo vệ

Nhờ vậy, sau 2–3 tháng, nhiều người đã bắt đầu có lợi nhuận từ mô hình nhỏ như:

• Bán sinh tố sáng trước cổng trường học

• Bán bánh mì nóng mỗi sáng và chiều

• Dịch vụ vận chuyển hàng nhẹ trong khu phố

Ngoài ra, nhiều người về hưu, nội trợ hoặc lao động thời vụ cũng tham gia vào kinh doanh xe điện như một hình thức kiếm thêm thu nhập chủ động, không phụ thuộc.

4. Cơ hội kết hợp với thương mại điện tử và dịch vụ di động

Xu hướng kết hợp xe điện với các nền tảng số đang phát triển nhanh:

• Giao hàng bằng xe điện: các nền tảng như Shopee, TikTok Shop, Lazada khuyến khích đối tác giao hàng dùng phương tiện xanh

• Bán hàng online – giao offline: xe ba bánh có thể chở hàng đi giao đơn trực tiếp cho khách hàng

• Ứng dụng đặt xe dịch vụ tại chỗ: như cắt tóc lưu động, rửa xe tận nhà, sửa điện tử nhỏ tại gia

Mô hình này đặc biệt phù hợp tại các khu dân cư đông đúc, nơi người dân thích được phục vụ tận nơi, nhanh chóng, tiện lợi.

5. Chính sách hỗ trợ và cơ hội nhân rộng mô hình

Chính phủ Việt Nam đang khuyến khích các mô hình:

• Khởi nghiệp sáng tạo

• Phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh tế chia sẻ

• Phát triển giao thông xanh

Một số địa phương đã có hỗ trợ như:

• Ưu đãi vốn vay dưới 2%/năm cho hộ nghèo và người khuyết tật mua phương tiện làm ăn

• Cấp phép thí điểm hoạt động xe ba bánh điện bán hàng rong tại khu phố đi bộ, chợ đêm

• Hướng dẫn đào tạo kỹ thuật lắp ráp, bảo trì xe điện tại trung tâm dạy nghề địa phương

Nếu có sự hỗ trợ thêm về giấy phép hoạt động linh hoạt, khu vực đậu xe hợp pháp và kết nối cộng đồng xe điện, mô hình kinh doanh bằng xe điện sẽ nhân rộng và trở thành một phần của đô thị sáng tạo.

Kết luận

Xe điện hai bánh và ba bánh không chỉ là phương tiện giao thông, mà còn là phương tiện khởi nghiệp, mở ra hướng đi tự lập cho hàng ngàn người lao động trẻ và các nhóm yếu thế tại Việt Nam. Tính linh hoạt, chi phí thấp và khả năng tùy biến cao khiến xe điện trở thành lựa chọn lý tưởng cho nền kinh tế số, năng động và bền vững.

Trong tương lai, với chính sách cởi mở và sự đồng hành của doanh nghiệp, xe điện có thể trở thành “bánh xe khởi nghiệp” giúp người dân vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng, gắn với bản sắc văn hóa đô thị Việt Nam hiện đại.